BİR BUZUL İNŞA ETMEK
Tatlısu kaynağı olarak bel bağladığınız kar örtüsü hızla erir ve buzullar, dağ zirvelerine doğru çekilirse ne yaparsınız? Hindistan’da, ülkenin kuzey ucundaki Ladakh bölgesinde halk, iklim değişikliğiyle, çaresiz çiftçilerin gereksinim duyduklarında suya ulaşabildikleri dev “buz takkeleri” yaratarak başa çıkıyor. YAZI: ARATI KUMAR–RAO FOTOĞRAFLAR: CIRIL JAZBEC
HİNDİSTAN’IN KUZEY UCUNDA, Himalayalar'ın ardında yüksek bir plato olan Ladakh saldırı altında. Düşman, su kaynaklarının önünü kesiyor ve ekilebilir arazileri kurutuyor. Uzun yıllar boyunca bölgede buğday ve arpa yetiştiren, keçi güden çaresiz çiftçiler kurak araziyi terk edip, İndus Nehri’nin ötesine, Leh kentine kaçıyor. Sonam Wangchuk ile birlikte çıktığımız araba yolculuğundayız. Yolculuk amacımız, kurduğu savunma alanlarını incelemek. Stupa olarak adlandırdığı bu savunma alanlarını (buz takkeleri) incelemek üzere 2 bin 500 kilometre yükseklikteki geçitleri aşıyor, vadilerden geçiyoruz.
Bu girişiminin yanı sıra Ladakh’ta bir de alternatif okul kurmuş olan Wangchuk, “Düşman üniforma giymiyor, hiçbir ulus–devlete bağlı değil ve hiçbir otomatik silahı yok,” diyor. “Sınırların yıldıramadığı bu düşman hiçbir uluslararası yasaya da boyun eğmiyor. Biz Ladakhlılar çok farklı bir savaşın ön saflarındayız.”
Sözünü ettiği düşman, iklim değişikliği. Son kırk yıldır ortalama kış sıcaklıklarında görülen yaklaşık 1 derecelik artış, Ladakh’ın su döngüsünden kritik önemde bir halka koparmış. Pakistan ile Hindistan’ın arasına sıkışmış bir konumda olan ve Himalayalar tarafından güneybatı musonlarından korunan Ladakh yılda yalnızca yaklaşık 110 mililitre yağmur alıyor. Kış aylarında yağan kar ve dağlarda oluşan buzullar kentin can damarı. Ancak yakın dönemlerde kar yağışında yaşanan değişimler ve kar örtüsünde baharda, ekim zamanından önce başlayan erime, yanı sıra da buzulların dağların yükseklerine kadar çekilip, geçmişe oranla daha geç erimeye başlaması gibi bir gerçekle yüz yüzeler.
“Kar örtüsünde kış sonunda yaşanan erime ile buzulların baharda erimesi arasındaki boşluk gün geçtikçe büyüyor,” diye açıklıyor mühendislik eğitimi almış olan Wangchuk. Söz konusu bu aralık ve baharın bu denli kurak geçmesi tarımı olanaksız hâle getiriyor. “Bizim karbon ayak izimiz göz ardı edilebilecek düzeyde, ama değişen iklimin darbesi bizi vuruyor,” diyor. Ladakhlıların iklim değişikliğini durdurması olanaksız ama buz stupaları bahar suyunun bir bölümünü geri döndürebilir.
Bu girişiminin yanı sıra Ladakh’ta bir de alternatif okul kurmuş olan Wangchuk, “Düşman üniforma giymiyor, hiçbir ulus–devlete bağlı değil ve hiçbir otomatik silahı yok,” diyor. “Sınırların yıldıramadığı bu düşman hiçbir uluslararası yasaya da boyun eğmiyor. Biz Ladakhlılar çok farklı bir savaşın ön saflarındayız.”
Sözünü ettiği düşman, iklim değişikliği. Son kırk yıldır ortalama kış sıcaklıklarında görülen yaklaşık 1 derecelik artış, Ladakh’ın su döngüsünden kritik önemde bir halka koparmış. Pakistan ile Hindistan’ın arasına sıkışmış bir konumda olan ve Himalayalar tarafından güneybatı musonlarından korunan Ladakh yılda yalnızca yaklaşık 110 mililitre yağmur alıyor. Kış aylarında yağan kar ve dağlarda oluşan buzullar kentin can damarı. Ancak yakın dönemlerde kar yağışında yaşanan değişimler ve kar örtüsünde baharda, ekim zamanından önce başlayan erime, yanı sıra da buzulların dağların yükseklerine kadar çekilip, geçmişe oranla daha geç erimeye başlaması gibi bir gerçekle yüz yüzeler.
“Kar örtüsünde kış sonunda yaşanan erime ile buzulların baharda erimesi arasındaki boşluk gün geçtikçe büyüyor,” diye açıklıyor mühendislik eğitimi almış olan Wangchuk. Söz konusu bu aralık ve baharın bu denli kurak geçmesi tarımı olanaksız hâle getiriyor. “Bizim karbon ayak izimiz göz ardı edilebilecek düzeyde, ama değişen iklimin darbesi bizi vuruyor,” diyor. Ladakhlıların iklim değişikliğini durdurması olanaksız ama buz stupaları bahar suyunun bir bölümünü geri döndürebilir.
